Çinli şirketler, Biden yönetiminin ihracat kontrolünü sıkılaştırma çabalarına rağmen, ileri seviye yarı iletkenler için ABD yapımı çip üretim ekipmanlarını başarıyla edinmeye devam ediyor. ABD-Çin Ekonomik ve Güvenlik İnceleme Komisyonu’nun 741 sayfalık kapsamlı yıllık raporu, Ekim 2022’deki ihracat kısıtlamalarını eleştiriyor. Bu kısıtlamalar, Çinli çip üreticilerinin 14 nanometre düğümü veya daha altında ileri çip üretimi için ABD araçlarına erişimini kısıtlamayı amaçlıyordu.
Bu kısıtlamalar, keskin kenar yarı iletken üretimi için kritik teknolojinin akışını engellemek amacıyla tasarlandı, ancak önemli bir açık ortaya çıktı. İthalatçılar, ekipman kullanımını eski üretim hatları için talep edebiliyor, doğrulama sürecini karmaşıklaştırıyor ve kısıtlamaların amaçlandığından daha az etkili olmasına yol açıyor. Bu durum, hassas teknolojiyi korumaya yönelik önlemlerin genel etkinliği hakkında endişelere neden oluyor.
Çin, ABD kısıtlamalarını aşmanın bir yolunu buldu
Örneğin, 2019’dan beri ticaret kısıtlama listesinde olan Huawei, Çin’in önde gelen çip üreticisi SMIC’te Mate 60 Pro akıllı telefonu için 7 nanometre çip üretmeyi başardı. Bu, Çinli kurumların ihracat kontrollerindeki boşlukları kullanma yollarını bulduğunu ve ABD hükümeti tarafından uygulanan yaptırımları baltaladığını gösteriyor. Ticaret kısıtlamalarına tabi olan SMIC ve Huawei, ABD’nin Ekim 2022’deki kuralları ile Japonya ve Hollanda’nın Temmuz ve Eylül 2023’teki benzer hamleleri arasındaki zaman farkından yararlanarak ekipman stoklamış gibi görünüyor.
Bu açığı kapatma çabaları, ABD’nin, güçlü çip üretim endüstrilerine sahip Japonya ve Hollanda’yı, arzu edilen teknolojiye yönelik kendi ihracat kısıtlamalarını duyurmaları için ikna etmesini içeriyor. Bu, bazı boşlukları kapatmayı başardı ancak rapor, Çin’in 2023 yılının Ocak ve Ağustos ayları arasında Hollanda’dan 3.2 milyar dolar değerinde yarı iletken üretim makinesi ithal ettiğini, bu rakamın 2022’nin aynı dönemine göre %96.1’lik bir artış olduğunu ortaya koyuyor. Çin’in 2023’ün ilk sekiz ayında tüm ülkelerden yarı iletken ekipman ithalatı 13.8 milyar dolara ulaştı, bu da Çinli şirketlerin kısıtlamaları aşmadaki direncini yansıtıyor.
ABD-Çin Ekonomik ve Güvenlik İnceleme Komisyonu, ilerlemeye yönelik bir yol öneriyor. Raporda, Kongre’den Çin’e çip üretim ekipmanlarının ihracat kontrolünün etkinliğini değerlendirmek için Genel Sorumluluk Ofisi’nden yıllık bir değerlendirme talep etmesi öneriliyor. 2000 yılında kurulan Komisyon, ABD ve Çin arasındaki ekonomik bağların ulusal güvenlik etkileri hakkında Kongre’ye yıllık bir rapor sunmayı ve hükümet eylemi için önerilerde bulunmayı amaçlıyor.
